Các nhà xã hội học đã coi gia đình là nơi
đặt những viên gạch đầu tiên trong việc hình thành nhân cách con người. Giáo
dục gia đình có vai trò quan trọng đến quá trình lớn lên và hình thành nhân
cách của trẻ em. Giáo
dục nhân cách cho con người trong gia đình là vấn đề rất rộng. Tuy nhiên, bài
viết này chỉ tập trung làm rõ vai trò của cha mẹ trong việc giáo dục hình thành
nhân cách cho trẻ em ở Việt Nam hiện nay.
Trước hết, gia đình là môi
trường giáo dục đầu tiên, là trường học đầu tiên của con người. Mỗi
con người đều được sinh ra từ một người cha, người mẹ, vì vậy đứa trẻ gắn bó và
lắng nghe được những âm thanh của cuộc sống đầu tiên từ cha mẹ mình đặc biệt từ
người mẹ. Khi sinh ra con người ta được tiếp xúc với văn hóa dân tộc từ lời ru,
giọng hát của bà của mẹ, tiếp xúc với ngôn ngữ dân tộc từ lời nói của cha mẹ.
Những bước đi chập chững đầu đời, người đầu tiên chỉ dạy cho bé cách đi
đứng, nói năng đó là cha mẹ. Vì vậy, giáo dục của gia đình như thế nào sẽ hình
thành nên nhân cách của đứa trẻ như thế ấy. Tất nhiên sẽ có những đứa trẻ
vì một lý do nào đó mà thiếu sự quan tâm chăm sóc của người cha hoặc người mẹ
nhưng vẫn có thể hình thành được nhân cách tốt, đó là do quá trình tự giáo dục
của đứa trẻ tốt. Hầu như, sự giáo dục của gia đình không tốt thì nhân cách đứa
trẻ đều có phần khiếm khuyết hoặc hoàn toàn xấu. Vì vậy giáo dục gia đình rất
quan trọng đối với mỗi con người, khi con người chưa có hiểu biết về mình, về
xã hội thì đã được định hướng và chỉ dạy từ gia đình; đứa trẻ tiếp xúc với môi
trường giáo dục đầu tiên, trường học đầu tiên ấy là gia đình.
Thứ hai, gia đình là hành trang
không thể thiếu với mỗi con người. Từ nhỏ con người được sống với ông, bà, cha mẹ, anh chị em. Lớn lên,
mỗi người lại có vợ, có chồng, có con, cháu. Trong gia đình, mỗi con người được
đùm bọc về vật chất, giáo dục về tâm hồn, trẻ thơ có điều kiện được an toàn
khôn lớn, người già có nơi nương tựa, người lao động được phục hồi về sức khỏe,
thoải mái về tinh thần…Như vậy gia đình gắn bó với mỗi con người trong từng
bước đường của cuộc sống. Ai không được sống trong tình yêu thương của gia đình
là một nỗi bất hạnh lớn. Trong quá trình sống, gắn bó, trao và nhận tình yêu
thương che chở của gia đình, mỗi người lại hoàn thiện mình, hoàn thiện nhân
cách cho bản thân.
Thứ ba, gia đình có mối quan hệ
mật thiết với xã hội, là tế bào của xã
hội. Không có gia đình tái tạo ra con người để xây dựng xã hội thì xã hội không
thể tồn tại và phát triển được. Và ngược lại xã hội cũng có tác động to lớn đến
gia đình, xã hội tốt sẽ là cơ sở để xây dựng gia đình hạnh phúc tiến bộ. Một xã
hội có nhiều công dân tốt thì đất nước mới vững mạnh, xã hội mới văn minh, ít
tệ nạn xã hội, con người đối xử với nhau thân ái, nhân hậu. Muốn vậy cả xã hội
cần phải quan tâm đặc biệt và chăm lo đến sự nghiệp giáo dục. Chủ tịch Hồ Chí
Minh đã nói: “Giáo dục trong nhà trường chỉ là một phần, còn cần có sự giáo dục
ngoài xã hội, trong gia đình để giúp cho việc giáo dục trong nhà trường được
tốt hơn”. Học sinh cần phải được giáo dục trong sinh hoạt tập thể, cộng đồng,
trong lao động, trong giao tiếp và ứng xử.
Cùng với giáo
dục gia đình trong thời kỳ chuyển đổi của xã hội ta hiện nay, quá trình xã hội
hóa cá nhân diễn ra hết sức nhanh chóng, sự du nhập của lối sống và văn hóa
phương Tây, cơ chế kinh tế thị trường, cùng với các tệ nạn xã hội đang
tác động hết sức mạnh mẽ đến đời sống của các gia đình. Nhiều hiện tượng xã hội
mới liên quan đến trẻ em đặt ra những thách thức mới đối với giáo dục gia đình
như: trẻ em lang thang, trẻ em làm trái pháp luật, trẻ em bị lạm dụng, trẻ em
có quan hệ tình dục và mang thai, mại dâm trẻ em, ma tuý và các tệ nạn xã hội
khác có liên quan đến trẻ em… Điều đó đòi hỏi các gia đình cần tăng cường quản
lý, kiểm soát chặt chẽ các hành vi của các thành viên non trẻ của mình. Vai trò
giáo dục gia đình cùng với việc quản lý, kiểm soát gia đình sẽ kịp thời điều
chỉnh và ngăn chặn các thành viên bị lôi cuốn vào các tệ nạn xã hội. Đây thực
sự là một công việc thường trực và hết sức khó khăn đối với gia đình. Nó vừa
đòi hỏi gia đình phải phát huy hết các sức mạnh vốn có của mình, vừa đòi hỏi các
thành viên trong gia đình phải góp công sức và phải là những tấm gương sáng để
trẻ noi theo.
Uốn cây phải uốn từ lúc cây còn nhỏ, con người phải
được gia đình, nhà trường và xã hội phối hợp giáo dục ngay từ tấm bé. Trong
thời kỳ hội nhập quốc tế và đẩy mạnh CNH, HĐH, đất nước đang rất cần có nhiều
hơn nữa những trí thức và lao động có tay nghề, có kỹ năng, có bản lĩnh và hoài
bão cống hiến vì Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân.
Theo: CINET
0 $type={blogger}:
Đăng nhận xét